🕺🏻 Bos Chi Kung

.

Van 2006 tot 2016 gaf ik chi kung (qigong) lessen. Onderstaande teksten komen van mijn vroegere website chi-kung-training.com. De teksten worden nog uitgebreid.

Bos Chi Kung: mindful fitness & energietraining

(qigong) – speels, meditatief & bewust

Wil je dit?

Uit je hoofd komen..? Lekker in je vel zitten..? Goed aarden, gronden…? Stevig in je schoenen staan..? Lichaamsbewustzijn van top tot teen..? Energie voelen stromen..? Warmere handen en voeten..? Plezierige inspanning..? Toenemende innerlijke rust & ruimte..? Diepere slaap..? Mindful, meditatief, ontspannen bewegen..? Betere balans… Grotere bewegingsvrijheid..? Groeiende veerkracht..? Soepele nek en schouders..?

Dat kan. Want dat alles leer je bij Bos Chi Kung. Een bijzondere fitness- en energietraining. Gebaseerd op oude Chinese methoden, verwant aan tai chi. Via wekelijkse groepslessen of personal training binnen of buiten, online lessen, workshops of zomerweken.

Hoe? Speels & onderzoekend. Vrij & bevrijdend. Diepgaand & grondig. Eenvoudig & kristalhelder. Ondogmatisch & open. Met hart & ziel. In rustige groepen, of individueel.

“In plaats van zich steeds meer op een ingebeelde hoogte vast te klampen, waarin de mens steeds verder het contact met de grond verliest, moet hij, naar zijn ware bestemming, altijd weer loslaten, zich neerlaten en opnemen laten, om dan, wat uit de diepte nieuw opstijgt, toe te laten.” – Uit: “Hara, het dragende midden van de mens” van Karlfried Graf von Dürckheim

MIjn chi kung stijl

Er bestaan letterlijk duizenden qigong stijlen. Meestal genoemd naar de leraar, plaats van oorsprong, doelstellingen, of marketing. De populairste stijlen in Nederland, met sterkste marketing: Zhi Neng en Chi Neng Qigong. Ik volgde 7 jaar intensieve trainingen in de Zhan Zhuang Chi Kung onderwezen door Master Lam Kam Chuen en zijn leerling Peter den Dekker. Toen ik les ging geven, deed ik dat niet "streng in de leer", maar flexibel, intuïtief, afgestemd op de aanwezige deelnemers. Ik gebruikte ik ook wat principes uit de Feldenkrais-methode van bewustwording door beweging. Omdat echt mijn eigen stijl werd, noemde ik het "Bos Chi Kung".

Met chi kung wel of niet uit je hoofd komen..?

Vanavond zei iemand dat ze niet wist of ze nou wel of niet door zou gaan met chi kung. In tegenstelling tot haar enthousiaste vriendin (die er ook bij zat) voelde zij niet zoveel resultaat.

Ik vroeg haar wat precies ze het allerliefste wilde ervaren… “Ik zit nog steeds erg veel in mijn hoofd”.

Op een van mijn chi kung folders staat de kop: “Zit jij lekker in je lijf? Of zit je te veel ‘in je hoofd’?” Wat doet chi kung nou wel en niet tegen dat verschijnsel?

Aan de ene kant brengt een chi kung les je heel sterk in je lijf. Je bent heel fysiek bezig, traint je gevoel, lichaamsbewustzijn, contact met je voeten, spieren van je benen, enzovoorts. Dat gebeurt tijdens de training.

Aan de andere kant is het niet zo dat je door 1 uur training per week automatisch in een toestand komt waarin je continu beter in je lijf zit. Dat vergt meer. Dat vergt dat je er elke dag thuis wat aan doet.

Zelf weet ik héél goed wat het betekent om veel in je hoofd te zitten… In het verleden schreef ik artikelen en boeken, gaf meditatieles, deed veel aan brainstormen, onderzoeken, lezen, informatie verzamelen, enzovoort. En ik heb die neiging nog steeds… Allemaal hoofdwerk bij uitstek.

Alleen weet ik nu hoe ik uit mijn hoofd kan komen. Hoe ik – letterlijk en figuurlijk – weer goed in mijn lijf kan gaan zitten. Dat kwam me niet vanzelf aanwaaien. In het verleden had ik veel last van hoofdpijn. Clusterhoofdpijn – de ergste hoofdpijn die er bestaat. Na eindeloos getherapeuter besloot ik een jaar of 8 geleden: nou moet ik het zelf gaan doen. Leren uit mijn hoofd te komen. Gronden, aarden, uit mijn bol, in mijn body.

Daarom begon ik met chi kung/qigong. Het eerste jaar kwam ik tijdens de lessen wel meer uit mijn hoofd. Maar thuis niet, omdat ik er thuis niks aan deed. Dat begon pas na een poos. Eerlijk gezegd zat ik tijdens die eerste chi kung lessen soms ook nog veel in mijn hoofd. Omdat ik zo druk bezig bleef met luisteren en kijken naar de chi kung leraar. En met proberen om het heel precies en goed te doen allemaal.

Uit eigen ervaring weet ik dat dit leerproces tijd vergt. Die tijd moet je het geven. Maar – lijkt me – alleen als je plezier hebt in het proces. Als je op z’n minst een beetje geniet van de les, de sfeer, de mensen, de bewegingen, enzovoort. Wellicht komt de fascinatie en/of discipline dan vanzelf. Zo niet, dan kun je beter een andere methode zoeken.

Lijkt me. Maar ik ben benieuwd wat anderen ervan vinden.

Wat is de beste beweging of houding?

Sommige deelnemers willen precies weten hoe je een chi kung beweging maakt. Als je je armen zijwaarts omhoog brengt, moeten je handpalmen dan omhoog of naar beneden? Als je een zijwaartse stretchbeweging maakt, moet dat dan vanuit je vingers of vanuit je schouders? Enzovoort.

Ik ben zelf ook iemand die graag precies wil(de) weten hoe het moest. Wat het best was. En waarom dat zo was. Dan vroeg ik er mijn chi kung leraar naar. Die legde dat dan uit. Soms… Of hij liet het me zelf uitzoeken.

Als je 1 leraar volgt, dan lijkt het vrij simpel. Je doet gewoon wat hij zegt, beschouwt hem als degene die het weet. Want hij heeft meer ervaring en kennis dan jij.

Maar… als je verder snuffelt, of meer leraren dezelfde beweging ziet of hoort doceren, dan ligt het wat anders. De één legt je precies uit waarom manier A het beste is. Maar de ander verklaart heel overtuigend waarom manier B het beste is…

Feldenkrais geeft een interessant alternatief. “Als je weet wat je doet, kun je doen wat je wilt”, zei Moshe Feldenkrais, de grondlegger van de Feldenkraismethode “Bewustwording door beweging”. Bij zijn methode leer je niet 1 manier die het beste zou zijn. Maar allerlei manieren waarop je een beweging kunt maken. Je onderzoekt diverse mogelijkheden. En checkt steeds hoe het voelt en wat voor effect het heeft.

Ik vind dat een fijne benadering, die ik gebruik in mijn lessen. Zoveel mogelijk laat ik ervaren dat je een beweging of houding zus kunt doen, maar ook zo. En zo. En zo.

Als je thuis niet meer precies weet hoe je een chi kung beweging of houding moet doen, doe hem dan gewoon op de één of andere manier. Want: als je iets doet, is dat beter dan als je niets doet.

Een qigong houding of beweging (of systeem) mag theoretisch perfect zijn en een fantastische uitwerking hebben (gehad) op bepaalde mensen… maar als je er zelf niks aan doet, heb je helemaal niets aan die perfectie.

Iets is beter dan niets. Dus als je thuis eens chi kung wilt doen, en je weet niet waar je moet beginnen, of je bent allerlei details vergeten, doe dan iets. Ga staan in een bepaalde houding, of ga bewegen… Voel je voeten, ontspan, verleng je in allerlei richtingen, adem tot in je hielen… en ga op ontdekkingstocht.

Daar gaat ’t vooral om, vind ik. Dat je op onderzoek uitgaat. Dat je de smaak daarvan te pakken krijgt van onderzoeken, experimenteren.

En als je niet weet hoe, gebruik dan “Zen mind, beginner’s mind”. Stel jezelf vragen, wees nieuwsgierig, onderzoek, open je voor antwoorden, laat je verrassen…

Doe je aan stretchen tijdens de Bos Chi Kung lessen?

Ja. Maar anders… Bij de gebruikelijke fitness-stretching gaat het meestal om pogingen de spieren te verlengen.

Onze chi kung “energie-stretches” hebben vooral als doel: de energiekanalen en gewrichten openen. En de circulatie bevorderen. Ze zijn afgeleid van onder andere klassieke Chinese “ba duan jin” oefeningen

Bos Chi Kung Sleutelwoorden

EERSTE LESWEEK:

• Heupen draaien…
• Begin met opstrekken, uitrekken… voeten parallel… knieën naar voren schieten… liesplooi open & dicht… voelzolen voelen… stevig gegrond… gewicht verplaatsen over voetzolen… grond in schroeven… bekken als schaal… punthoofdballon… klerenhanger… draaien in warm water… zitten + staan…
• Armbewegingen: Vanuit de voeten… armen+handen zweven omhoog… marionet… heliumballon… ze zweven glijdend omlaag… zacht, los, open.

Alles op maximaal 80% van je kracht en bewegingsmogelijkheid.

TWEEDE LESWEEK: Gebruik alle aanwijzingen van 1e week.

Armen bewegen vanuit de vingertoppen...

• Gestrekte/open vingers… Laser/waterstralen… Vingertoppen bewegen eerst… vinger (s)trekken hand-arm-schouder mee naar beneden-voren-omhoog-zijwaarts-omlaag… Dit is meer yang: dynamiserend, stimulerend, uitstralend, naar buiten…

Handen bewegen vanuit het midden

• Vingers hangen aan hand… aan pols… aan onderarm… aan bovenarm… aan schouder… aan sleutelbeen… aan borstbeen…

Bewegingen starten in voeten

• –> heupen –> borstbeen –> schouders –> armen –> handen… Handen/vingers zacht, los, passief, marionet… Dit is meer yin: verzachtend, relaxend, naar binnen…

Voel verschillen. Experimenteer & speel ermee.

• Zwaaien – cirkels – achtjes. Van binnen naar buiten en vice versa. Gelijktijdig – om de beurt. Yin – yang. Yin + yang tegelijk. Snel – langzaam. Hoog – laag. Groot – klein. Zichtbaar – onzichtbaar. Aandachtig – nonchalant. Speels. Geniet.

Kunst van het stil-staan…

• Gewicht 70% hielen… Interne minicirkels over voetzolen… Knieën tegen broekspijpen… Bekkenschaal… Hoofd: heliumballon aan touwtje… Klerenhanger… Armen drijven… Staand goed in je lijf gaan zitten…

Altijd lekkere tussendoortjes:

• Rugmassage via de muur…
• Op en neer veren (interne mini-trampoline)…

DERDE LESWEEK:

• Lange vingers… Lange, zijden mouwen… Armen als vleugels…

VIJFDE LESWEEK:

• Ballonnen… overal… voetzolen… knieën… zitvlak… oksels… armen… handen… hoofd als heliumballon…
• Veerkrachtige bogen overal…
• De sterke ballonnen, die we gebruikten bij de chi kung lessen van deze week, komen van de ballonnenwinkel Party Balloon op de Rozengracht. De zachte, veerkrachtige ballen heten "boogie bal" of "overball. .

Yoga en chi kung (qigong)

Tijdens een van de lessen vraagt iemand: “Ik doe ook yoga… maar wat is nou eigenlijk het verschil tussen yoga en chi kung?”. Ik stel de wedervraag: “Wat voor verschillen ervaar jij?”. Ze antwoordt: “Bij chi kung lijkt het meer om circulatie te gaan… Circulatie van energie. Yoga kan ook je circulatie wel stimuleren, maar chi kung doet dat veel sterker”. Het zit ‘m al in de naam: chi kung = energie training.

Zal ik wel of niet meedoen?

Iemand vraagt zich dat af. Ze beschrijft dat ze tijdens de proefles heel erg haar best ging doen en vreselijk hard aan’t werk was. Zo hard, dat ze er moe van was, ging gapen, enzovoort. Ze heeft al eens eerder een soortgelijke training gedaan, gefocust op steeds perfecter bewegen en voelen. Wat haar eigenlijk vooral het gevoel was dat ze niet goed genoeg was.

Maar ze beschrijft ook hoe ze tijdens de proefles genoot van een van de oefeningen, waarin alles zó vanzelf ging dat ze moeite had om er mee te stoppen…

Ik herken die neiging tot ‘het zo goed mogelijk doen’ heel goed. Heb zelf soms de neiging tot perfectionisme… Wilde jarenlang net zo mooi bewegen als mijn chi kung leraren, net zo stevig stilstaan, en hun methode perfect leren beheersen. Totdat ik er achter kwam dat ik optimaal om míjn manier wil bewegen – niet op andermans manier.

Vaak krijg je tijdens een les allerlei suggesties. Om dit te doen met je aandacht, dat met je benen, dat met je armen, enzovoorts.

Maar waar het in mijn chi kung lessen vooral om gaat: dat je plezier (terug) krijgt in bewegen en in stil-zijn. Eén van de opdrachten die ik daarom keer op keer geef in de lessen – in vragende vorm: “Hoe kun je deze beweging maken met meer plezier? Hoe kan het zachter, vloeiender, plezieriger?”

Feedback: ja of nee?

Sommige chi kung en tai chi leraren willen geen feedback van hun deelnemers. Ze ontmoedigen het stellen van vragen zelfs heel sterk – weet ik uit ervaring. Dit geldt vooral voor traditioneel werkende leraren. Binnen Chinese tradities was het meestal zo dat de meester of grootmeester (“sifu”) het allemaal wist, en de leerlingen blindelings zijn aanwijzingen opvolgden. Enkele voordelen hiervan:

• je doet gewoon wat de leraar zegt
• je denkt er niet over na
• er wordt weinig gepraat
• je geeft je over aan het proces
• je moet alles aan den lijve ervaren

Er kunnen ook nadelen aan kleven. Bijvoorbeeld:

• Je kunt lange tijd met vragen blijven rondlopen, waar je maar geen antwoord op krijgt…
• Vaak denk je daar wel degelijk veel over na – en praat je erover met anderen – maar niet met de leraar…
• Je kunt lang met oefeningen of een stijl bezig zijn, waar je de zin eigenlijk niet van inziet…
• Je kunt langdurig dingen blijven doen zonder de juiste feeling of het juiste begrip…
• Je leert soms dingen die op jou géén of een een negatieve uitwerking hebben…
• Mogelijk mystificatie en mythes (meer daarover hier)…
• Je wordt geacht een bepaalde autoriteit en hiërarchie te aanvaarden, maar doet eigenlijk niet, waardoor er vroeg of laat een (onuitgesproken) conflict kan ontstaan…

Feedback: ja, welkom

Als chi kung/qigong leraar vraag ik zelf veelvuldig om feedback. Ik stel dat ook duidelijk op mijn website als antwoord op vragen over de sfeer en vakjargon. In en tussen alle lessen is feedback altijd welkom. Mondeling, per e-mail, of via dit weblog. De voordelen daarvan:

• we weten snel of iets wel of niet voor je werkt
• als er iets niet lekker gaat, kunnen we snel ingrijpen
• de training kan (tot op zekere hoogte) worden afgestemd op de behoeften van het moment

Maar – om met Cruijf te spreken: “Elk voordeel heb z’n nadeel”. Wat mogelijke nadelen:

• dat we wat meer verbaal communiceren…
• dat een les anders loopt dan ik voor ogen had…
• dat er tegengestelde feedback komt…

Hier wat voorbeelden van tegengestelde feedback:

• A vind het tempo van de lessen te laag en wil graag snellere bewegingen, meer pit <—> B vindt juist dat we elke qigong beweging en houding nog langer en langzamer zouden moeten doen, met meer stil (meditatief) navoelen…
• C waardeert het enorm dat er weinig “vorm” in de Bos Chi Kung bewegingen en houdingen zit, dat uiterlijke details niet zo belangrijk zijn <—> D wil juist graag meer gedetailleerde aanwijzingen over de z’n houding en bewegingen, met correcties…
• E wil meer afwisseling, meer oefeningen, elke les wat anders <—> F wil minder oefeningen, maar heel grondig uitgelegd waarom en hoe, met veel herhaling…
• G (met een wat hoge bloeddruk) wil nog veel meer energie uit z’n hoofd naar beneden afvoeren <—> H (met een lage bloeddruk) wil dat juist minder…
• I wil grote, pittige, intensieve bewegingen <—> J wil subtiele, verfijnde, kleine, zachte bewegingen…
• K wil een degelijk opgebouwde les met duidelijke lijn <—> L waardeert het als de les improviserend wordt opgebouwd rond de behoeften van de deelnemers…
• N wil gewoon lekker bewegen tijdens de les <—> O wil vooral tijdens de les iets leren zodat ze er thuis mee aan de slag kan…
• P wil vooral stretchen, verlengen, soepeler worden <—> Q wil vooral gronden en meer compactheid ervaren…

Aanbevolen boeken:

Heb je behoefte aan boeken met praktische instructies en heldere illustraties over Zhan Zhuang Chi Kung? Dan kan ik je de volgende boeken aanbevelen:

• Peter den Dekker: The dynamics of standing still – Zhan Zhuang CHi Kung, the ancient art of recharging batteries. Back2Base Publishing, ISBN/EAN: 978-94-90580-01-8. (Duitse versie: Die Dynamik des Stillen Stehens: Die uralte Kunst seine Batterien wieder aufzuladen). Het aller-, allermooiste, en meest diepgaande boek op dit gebied. Geloof me maar – ik had meer dan 50 boeken over chi kung/qigong.
• Lam Kam Chuen: Tai Chi Chi Kung zonder geheimen: Energie en vitaliteit binnen handbereik, Gottmer-Becht, 2000, ISBN 90230140. (Dit is een vertaling van “Chi Kung: The Way of Healing”).
• Lam Kam Chuen: Chi Kung The Way of Energy, Gaia, 2005. (Eerder gepubliceerd als: “The Way of Energy: Mastering the Chinese art of Internal Strength with Chi Kung exercise” – dit was Lam’s eerste en wellicht beste chi kung boek). Deze twee publicties bevatten veel heldere foto’s, tekeningen en praktische aanwijzingen.
• Lam Kam Chuen: Every Day Chi Kung: 15-minute routines to build energy, boost immunity and banish stress.
• Lam Kam Chuen: The Qigong Workbook for Anxiety - Powerful Energy Practices to Rebalance Your Nervous System and Free Yourself from Fear
• Lam Kam Chuen: Step-­by-­Step Tai Chi – The leading beginner’s guide to this ancient art, featuring clear instructions and color photographs of the basic tai chi movements.
• Lam Kam Chuen: Tai Chi for Staying Young – The gentle way to health and well-being. Simple exercise program for all ages, featuring careful, step-by-step descriptions of movements and exercises that can be performed as a daily routine at home or in any other convenient location.
• Lam Tin Yu: A Gaia Busy Person's Guide to Tai Chi – Simple and short routines for home, work and travel.
• Afgeraden: Aan Lam’s boeken ‘Da Cheng Chuan” en “Walking chi kung” heb je weinig als je de daarin beschreven methoden niet al ergens ‘live’ hebt geleerd. En zijn boek over “walking chi kung” bevat jammergenoeg helemaal géén aanwijzingen voor chi kung oefeningen die je tijdens het wandelen kunt doen…

Meer volgt...

  🔝  

© Robberto Bos