🕊️ Toespraak bij mijn vader's uitvaart
Dankwoord van Mama, Ingrid & Robbert, uitgesproken door Robbert, bij de uitvaardienst van Klaas Bos op 5 feb. 2009
Het eerste deel spreek ik uit namens Ingrid en mijzelf, het laatste deel ook namens mama.
Papa. Wat was dat voor iemand voor ons?
Een man tegen wie we best wel opzagen. In z’n officiersuniform met brede gouden strepen.
Eindeloos lang en veilig kon hij autorijden. En eindeloos steeds weer de perfecte nieuwe auto uitzoeken. Hij stootte kogels, en liep met zware bepakking de viaducten. En bleef zonder ademhalen heel lang onder water in het zwembad.
Aan de ene kant was Klaas Bos een integere, statige en sterke man met gezag.
Aan de andere kant was hij “Baas Klos”… een man met het opmerkelijke talent om voorwerpen te laten verdwijnen. Brillen, mobieltjes, sleutels, gehoorapparaten, enzovoort. Gelukkig vond mama vaak wat hij kwijt was. Maar helaas zijn zowel mama, Ingrid als ik hiermee flink erfelijk belast.
Zoals eerder aangestipt door de vorige sprekers, had hij gelukkig hij ook veel ruimte voor humor, en voor gezellige en speelse momenten. Op de tennisbaan, tijdens auto-puzzeltochten, tijdens talloze mahjong avonden. We schaterden wat af om Toon Hermans.
We smulden van de rookworst van De Klauw die hij altijd haalde uit Eefde, en van de door hem zelf gemaakte saté met pinda saus. Ook al ben ik allang vegetariër, ik kan die heerlijke geuren nog steeds ruiken!
En altijd waren er honden. Moby, Rekel, Elka, vooral zijn lievelingshond Bjørn...
Hij wist met mama prachtige woonplekken voor ons uit te zoeken. Ga maar na: in Den Helder woonden we pal aan de duinen, en in Duitsland direct aan het strand.
Ze namen ons mee op heerlijke vakanties. Die begonnen standaard met het volpersen van teveel spullen in onze - dan altijd te kleine - auto. Ik leverde een flinke bijdrage aan de irritatie, door op het laatste moment met een onmisbare hoeveelheid geweren, zwaarden en andere heldenspullen aan te komen, die per sé ook mee moesten.
Altijd gingen we kamperen, op fantastische plekken. Zelfs toen ze samen meer dan 150 jaar oud waren, gingen ze nog steeds twee keer per jaar kamperen met de caravan in het Zuiden. Prachtig!
Materieel hadden onze ouders alles goed voor elkaar. Daarin deelden ze ook vrijgevig met ons. Altijd waren wij en onze kinderen welkom, altijd kwamen ze ons halen en brengen, het was hun nooit te veel.
In zijn leven heeft papa best veel pijn gehad. Door kogels, malaria, spit, en eeuwige buikpijn. Maar hij was een taaie rakker. Tot voor kort altijd sterk, in goede conditie, dagelijks op de hometrainer en fiets, altijd iedereen helpend. Totdat hij écht ziek werd. Verdraaid moeilijk voor hem: opeens een toestand van pijn, zwakte en hulpbehoevendheid.
Het veranderde hem aanzienlijk. De laatste maanden hadden we af en toe diepgaande gesprekken over leven en dood. Zelfs over mogelijk leven na de dood. En over angst, pijn en zorgen.
Ingrid en ik ervoeren dat als heel bijzondere momenten. Waarop de rolverdeling ouder-kind wegviel, en alle maskers afgingen. Dan ervoeren we allemaal ons mens-zijn, gevoel en kwetsbaarheid.
Tijdens zijn ziekte uitte hij vaak wat hij het allermoeilijkst vond. Namelijk dat hij mama niet zou overleven en niet meer voor haar kon zorgen, en haar alleen moest achterlaten. Dat raakte hem – en ons – heel diep.
Dat hij altijd zo goed voor mama zorgde – daar zijn we enorm dankbaar voor. En we zijn mama dankbaar, dat zij zo goed voor hem zorgde.
Zo ben ik bij het dankwoord beland... Nu ook namens mama.
Allereerst danken we alle familieleden, ex-collega's, buren, en vrienden. U hier, maar ook degenen die niet konden komen. Dank voor de steun en contacten!
Over die vrienden... Dat begon lang geleden in Den Helder. Ook als papa maanden lang afwezig was voor z’n werk, boden marinevrienden mama en ons steun en vingen ze ons op. Soms leek het één grote familie met heel veel ooms en tantes. En die vriendschappen duren nog steeds voort. “Zo’n vriendengroep vind je bijna nergens meer!”, zei mama zaterdag nog dankbaar.
Zo'n 2 jaar geleden verhuisden ze van Oosterbeek naar Zwolle. Naar een fijn appartement, in de Zalnéflat, met z’n prettige sfeer en goede zorgen. Het Zalné-personeel bleek uiterst vriendelijk en behulpzaam. En wat later, tijdens papa's ziekte, bleek ook de hulp van iCare fantastisch. Dus onze dank voor al deze zorgzaamheid!
Heel veel dank ook aan dokter Meijer. Ongelooflijk, hoe deze huisarts steeds weer klaar stond. Met zijn deskundigheid, oprechte belangstelling, en diepgaande gesprekken.
Ingrid en Jan: heel veel dank voor de enorme hoeveelheid steun die jullie de laatste maanden boden! Ik zat ver weg, maar gelukkig waren jullie altijd beschikbaar.
Ten slotte...
Zo meteen gaan we naar een andere ruimte. Tegen het gebruikelijke condoleren zien wij best op... In de rij staan, wachten, handen schudden, emoties, niet goed weten wat je moet zeggen...
Waarschijnlijk ziet u er ook tegenop. Dus laten we het erop houden dat we in de andere ruimte iets kunnen drinken en eten, en dat we elkaar daar even persoonlijk kunnen ontmoeten.
Ten slotte dank aan mijn Lap, van uitvaartorganisatie Yarden, die nu het woord van mij overneemt.
🔝
© Robberto Bos